Jaskra barwnikowa

Jaskra jest problemem, z którym zmaga się bardzo wiele osób. Szacuje się, że w Polsce na jaskrę choruje około 800 tys. osób, a kolejne kilkaset jest zagrożone rozwojem tej choroby. Często pojawia się pytanie o to, czym jest jaskra barwnikowa i zespół rozproszonego barwnika, jaka jest między nimi różnica? Czym te dość rzadko występujące schorzenia różnią się od innych, najczęściej spotykanych przypadków jaskry? Czy są to różnice zauważalne?

Co to jest jaskra barwnikowa?

Mianem jaskry określa się grupę chorób oczu, prowadzącą do nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego i komórek zwojowych siatkówki, a w konsekwencji ograniczenia pola widzenia, a nawet do całkowitej utraty wzroku. Istnieje wiele metod klasyfikacji jaskry. Najczęściej rozróżnia się jaskrę pierwotną lub wtórną otwartego kąta przesączania oraz jaskrę pierwotną lub wtórną zamykającego się kąta. Jaskra barwnikowa to jaskra wtórna otwartego kąta przesączania, która rozwija się w przebiegu zespołu rozproszonego barwnika (ZRB). Jest to choroba polegająca na nadmiernym uwalnianiu ziaren pigmentu z nabłonka barwnikowego tęczówki. Uwolnione ziarenka osadzają się w siateczce beleczkowania, uniemożliwiając odpływ cieczy wodnistej z oka. Obrazowo rzecz ujmując – dochodzi do zatkania siteczka, którym z wanny (czyli oka) odpływa płyn. Skutkuje to niekorzystnym dla oka wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Objawy zespołu rozproszonego barwnika

Zespół rozproszenia barwnika jest schorzeniem, które występuje w przeważającej części u pacjentów rasy białej, z przewagą młodych mężczyzn. Nie oznacza to wcale, że na jaskrę barwnikową nie są narażone również kobiety. Zauważono także istnienie czynników, które mogą predysponować do rozwoju jaskry barwnikowej. Należą do nich krótkowzroczność, występowanie głębokiej komory przedniej i wklęsłej konfiguracji nasady tęczówki. Ponadto obserwacje wykazały, że uwalnianie barwnika jest nasilone przy wysiłku fizycznym. Jakie są objawy zespołu rozproszenia barwnika?

Objawów jaskry barwnikowej pacjent na ogół nie zauważa. Widzi je jedynie okulista w badaniu oka za pomocą biomikroskopu (in. lampy szczelinowej). Są to:

• złogi barwnika wewnątrz oka, występujące na śródbłonku rogówki (tzw. wrzeciono Krukenberga), na soczewce, w kącie przesączania,
• wklęsła konfiguracja tęczówki,
• ubytki barnika w tęczówce.

Leczenie jaskry barwnikowej

Leczenie farmakologiczne

Jedną z metod leczenia jaskry barwnikowej jest terapia farmakologiczna. Obecnie stosuje się cztery grupy leków w postaci kropli do oczu, które obniżają ciśnienie wewnątrzgałkowe poprzez hamowanie wydzielania cieczy wodnistej lub zwiększenie łatwości jej przepływu. Do grupy tych leków zalicza się:

• beta-blokery,
• prostaglandyny,
• inhibitory anhydrazy węglanowej,
• sympatykomimetyki.

Metody laserowe

• irydotomia laserem (YAG) – polega na wykonaniu mikroskopijnego otworu w tęczówce oka, który umożliwia przepływ cieczy wodnistej z komory tylnej do przedniej, wyrównując ciśnienia i przywracając prawidłową, regularną konfigurację tęczówki
• selektywna trabekuloplastyka laserowa (SLT) – te nieinwazyjne, nowoczesne  metody terapii pozwalają na obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego. Podczas zabiegu laser oczyszcza beleczkowanie, czyli „siteczko” z zalegającego barwnika i stymuluje namnażanie komórek żernych (makrofagów), które pomagają usuwać pigment i zalegające zanieczyszcznia.

Zabiegi chirurgiczne

Operacja przeciwjaskrowa wykonywana jest tylko i wyłącznie wtedy, gdy leczenie farmakologiczne i laserowe nie jest w stanie powstrzymać postępu choroby. Ma na celu obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, aby w ten sposób powstrzymać postępujące uszkodzenie nerwu wzrokowego i nie dopuścić do utraty wzroku. Należy pamiętać, że jaskra jest chorobą nieuleczalną, a wszystkie powyższe metody zmierzają jedynie do maksymalnego spowolnienia procesu niszczenia nerwu wzrokowego. Dlatego tak ważna jest wczesna diagnostyka jaskry i po jej rozpoznaniu jak najszybsze włączenie leczenia.